Commens

Inleiding
Dementie kan leiden tot een uitgebreid scala aan cognitieve stoornissen. Eén daarvan is de achteruitgang van taalfuncties en communicatieve vaardigheden. Taalstoornissen bij dementie bestaan o.a. uit semantische stoornissen en stoornissen in benoemen en taalbegrip. Deze taalstoornissen nemen geleidelijk toe en leiden tot misverstanden en frustratie in alledaagse conversatie, ze beperken de sociale participatie van de persoon met dementie en bemoeilijken de hulp door mantelzorgers.

Logopedie bij dementie staat nog in de kinderschoenen. Linguïstische oefenstrategieën die effectief zijn gebleken bij afasiepatiënten zijn niet zomaar van toepassing op dementiepatiënten, vanwege het meer diffuse en progressieve karakter van de taalstoornissen bij dementie en de heterogene cognitieve achteruitgang. Er is echter internationale consensus dat logopedisten een nuttige bijdrage kunnen leveren aan het functioneel verbeteren van de verbale communicatie tussen dementiepatiënten en hun gesprekspartners door middel van directe en indirecte interventies.

Onderzoek door het lectoraat Neurorevalidatie van de HAN in 2010 (RAAK-project “Communicatie met ouderen met milde en matige cognitieve beperkingen”) heeft laten zien dat er in Nederland geen specifieke interventies voor dementiepatiënten beschikbaar zijn of gebruikt worden, terwijl daar wel grote behoefte aan is. De internationale literatuur laat hoopvolle evidentie zien, maar de specifieke interventies, materialen en technieken zijn niet goed beschreven en Nederlandse logopedisten bleken ook niet op de hoogte van mogelijk bruikbare interventies. Tegelijk worden dementiepatiënten weinig verwezen naar logopedisten en zo is er sprake van een vicieuze cirkel en blijft de ontwikkeling van kennis en behandelmogelijkheden uit.

In de afgelopen jaren is er binnen de afdeling logopedie van het Radboudumc een concept-behandelprogramma ontwikkeld om de functionele communicatie tussen dementiepatiënten en mantelzorgers te verbeteren, gebaseerd op de individuele klachten en wensen. Inmiddels is door lezingen en presentaties aan patiënten en logopedisten duidelijk geworden dat er een grote behoefte is aan dergelijke interventies. Dit concept is nu rijp om intensief geëvalueerd en wetenschappelijk op effectiviteit getoetst kan gaan worden.

Doel
Het einddoel is een gestandaardiseerd, kosteneffectief, wetenschappelijk onderbouwd en landelijk geïmplementeerd logopedisch behandelprogramma voor dementiepatiënten met communicatieve problemen en hun mantelzorgers.

Methode
Voor de verschillende onderdelen van de studie wordt gebruik gemaakt van diverse onderzoeksmethoden. Gestart wordt met twee kwalitatieve studies die worden gevolgd door twee kwantitatieve onderzoeken.

Dit onderzoek wordt gefinancierd door Zorggroep Maas & Waal